Skierowanie na badania lekarskie do pracy to jeden z podstawowych obowiązków pracodawcy, bez którego nie może być mowy o zatrudnieniu pracownika. Jednak badanie wstępne to nie wszystko. Pracownik musi brać udział również w badaniach okresowych. Jeżeli podczas badania zostaną zdiagnozowane jakiekolwiek przeciwwskazania, nie może on zostać skierowany do pracy. Jakie są tego konsekwencje? Dowiesz się z poniższego artykułu.
Przed przystąpieniem do pracy musisz posiadać zaświadczenie od lekarza, które stwierdza brak przeciwwskazań do pracy.
Jeżeli pracodawca nie skieruje Cię do lekarza medycyny pracy, to naraża się na ryzyko grzywny. Jednak istnieją sytuacje, w których pracownik może być zwolniony z konieczności odbywania takich badań.
Pamiętaj o tym, że badania wstępne to nie wszystko — czekają Cię jeszcze badania kontrolne oraz okresowe.
Przygotowałam dla Ciebie poniższy artykuł, by przedstawić Ci wszystkie najważniejsze zagadnienia związane z badaniami lekarskimi.
Odpowiem Ci w nim m.in. na następujące pytania:
- kto płaci za badania lekarskie do pracy?
- czy od uzyskanego orzeczenia lekarskiego można się odwołać?
- ile wynosi grzywna dla pracodawcy, który nie skierował pracownika na badania?
Możemy zaczynać? A więc startujemy! 😄
Wstępne badania lekarskie do pracy to obowiązek przed rozpoczęciem wykonywania jakichkolwiek zadań przez pracownika. Podobnie jak w przypadku odbycia szkolenia BHP jest to element, który jest wymagany jeszcze przed pierwszym dniem pracy.
Dlaczego to takie ważne?
Otóż dzięki temu pracodawca może dowiedzieć się, czy dany typ pracy nie będzie szkodliwy dla pracownika. Lekarz stwierdza czy u pracownika nie występują żadne przeciwwskazania do objęcie danego stanowiska.
Gdyby osoba z takimi zastrzeżeniami rozpoczęła pracę, wiązałoby się to z zagrożeniem dla jej zdrowia — co mogłoby mieć również konsekwencje dla innych pracowników (np. zwiększone ryzyko wypadku w pracy).
Wymóg przeprowadzenia takiego badania znajduje się w Kodeksie Pracy. W art. 229 przeczytasz m.in., że:
Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.
Znajdziesz tam także informacje dotyczące szczegółów tego typu badań. Więcej na ten temat napiszę w dalszej części artykułu.
Uwaga! Pracodawca, który dopuszcza pracownika do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego naraża się na grzywnę w wysokości sięgającej nawet 30 000 zł.
Obowiązkiem pracodawcy jest sporządzenie skierowania na badania lekarskie do pracy. Oznacza to, że jeszcze zanim rozpoczniesz wykonywanie swoich pracowniczych obowiązków, otrzymasz od nowego szefa dokument, z którym musisz udać się do wskazanego przez pracodawcę lekarza medycyny pracy.
Na skierowaniu powinny znaleźć się informacje dotyczące stanowiska, które będziesz zajmować w zakładzie pracy oraz wskazanie ewentualnych czynników szkodliwych, na które możesz być narażona lub narażony podczas wykonywania obowiązków.
Przebieg badania jest różny w zależności od konkretnego stanowiska. Najczęściej rozpoczyna się on od wywiadu lekarskiego i podstawowych badań dotyczących ciśnienia krwi oraz osłuchania klatki piersiowej.
Niezbędne mogą okazać się także badania:
- laryngologiczne,
- okulistyczne,
- neurologiczne,
- psychologiczne,
- spirometryczne.
Badanie kończy się wydaniem orzeczenia lekarskiego:
- stwierdzającego zdolność do podjęcia pracy
- lub wskazującego przeciwwskazania do podjęcia pracy na danym stanowisku.
Orzeczenie lekarskie wydane przez lekarza medycyny pracy (zarówno po badaniach wstępnych, jak i kontrolnych czy okresowych) musi być przechowywane w aktach osobowych pracownika (m.in. na wypadek kontroli).
Zgodnie z Kodeksem Pracy badania lekarskie do pracy muszą odbyć:
- osoby przyjmowane do pracy;
- pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy;
- pracownicy przenoszeni na stanowiska, na których narażeni będą na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia.
Z kodeksu możesz także wyczytać, jakie grupy są zwolnione z tego obowiązku. Otóż badań lekarskich nie muszą odbywać:
- osoby, które są ponownie przyjmowane do pracy na to samo stanowisko w tej samej firmie, jeżeli od wygaśnięcia poprzedniego stosunku pracy z tym samym pracodawcą minęło maksymalnie 30 dni;
- osoby podejmujące pracę u innego pracodawcy (w terminie 30 dni od ustania ostatniego stosunku pracy), które posiadają orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na danym lub podobnym stanowisku — nie dotyczy stanowisk pracy, gdzie występują czynniki szczególnie niebezpieczne.
Pomijając te wyłączenia, pracownik przed pierwszym dniem w danej firmie zawsze musi udać się na badania lekarskie do pracy.
Musisz jednak mieć na uwadze, że wstępne badanie lekarskie do pracy to nie wszystko. Jako pracownik możesz być skierowany także na badania kontrolne oraz okresowe.
W jakich sytuacjach? Zaraz Ci to przedstawię. 😄
Jednym z zadań pracodawcy jest skierowanie pracowników na badania kontrolne — jednak tylko w określonych przypadkach.
Jest to obowiązkiem każdego właściciela firmy w sytuacji, w której pracownik wraca do pracy po trwającej ponad 30 dni niezdolności do pracy z powodu choroby.
W przypadku tak długiej przerwy spowodowanej kwestiami zdrowotnymi, pracodawca nie może z góry zakładać, że pracownik jest w takiej samej formie jak przed chorobą. W związku z tym jeżeli wrócisz do pracy po takiej przerwie, zostaniesz od razu skierowana lub skierowany na badania kontrolne, które zweryfikują Twoją zdolność do pracy.
Oprócz tego pracodawca musi skierować pracownika na badania okresowe. Dotyczy to każdego pracownika zatrudnionego na umowę o pracę.
Jak często muszą być przeprowadzane takie badania? To zależy od tego, jak długo ważne jest poprzednie zaświadczenie wydane przez pracodawcę.
Najczęściej długość wydawanych zaświadczeń przedstawia się następująco:
- 2 lata — np. w przypadku pracy z czynnikami szkodliwymi lub niebezpiecznymi;
- 3 lata — np. w przypadku pracy w wysokich temperaturach;
- 4 lata — np. w przypadku pracy biurowej, gdzie pracownik korzysta z komputera.
Pamiętaj jednak, że to nie wyczerpuje wszystkich sytuacji, w których jako pracownik możesz otrzymać skierowanie na badania lekarskie. Zostaniesz na nie skierowana lub skierowany po zaprzestaniu pracy na stanowisku, na którym możesz stykać się z czynnikami szkodliwymi (np. rakotwórczymi).
O skierowanie na takie badania możesz także wnioskować po rozwiązaniu stosunku pracy (jeżeli wykonywałaś lub wykonywałeś ją w warunkach szkodliwych).
Podobnie jak w przypadku badania wstępnego, także tutaj lekarz sporządza orzeczenie stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania pracy. Jeżeli natomiast badanie wykaże problemy zdrowotne, które uniemożliwiają wykonywanie pracy na danym stanowisku, pracodawca może skierować pracownika na inne stanowisko.
O dokładnych konsekwencjach zdiagnozowania przeciwwskazań do wykonywania pracy napiszę jeszcze później.
Lekarz medycyny pracy specjalizuje się w tematyce wpływu pracy na zdrowie pracownika. Taki specjalista zajmuje się profilaktyką i leczeniem chorób zawodowych.
Wspomniałam już wcześniej, że otrzymując skierowanie na badania lekarskie do pracy, musisz udać się do miejsca wskazanego przez Twojego pracodawcę. Oznacza to, że nie możesz wybrać samodzielnie lekarza i udać się np. do dowolnie wybranej przychodni.
Pracodawca musi mieć zawartą umowę z jednostką służby medycyny pracy. Dlaczego to takie ważne?
Jest to istotne przede wszystkim dlatego, że nawiązanie relacji pomiędzy pracodawcą a lekarzem umożliwia lepsze dostosowanie badań do specyfiki pracy w danym zakładzie. Jednostka podpisująca umowę z daną firmą może uzyskać informacje bezpośrednio od pracodawcy na temat czynników niebezpiecznych w zakładzie pracy.
Poza tym jest to wygodne w kontekście rozliczania. Otrzymując skierowanie na badanie po prostu udajesz się do lekarza. Następnie specjalista wystawia rachunek bezpośrednio pracodawcy. Ty NIE musisz przejmować się kwestią płatności.
Badanie lekarskie do pracy jest przeprowadzone w trosce o zdrowie i życie pracownika. To zupełnie zrozumiałe, że nie jest to tylko prosta formalność — badanie może wykazać istnienie przeciwwskazań, które uniemożliwiają wykonywanie pracy na danym stanowisku.
Co wtedy?
Pracodawca nie ma możliwości dopuścić do wykonywania pracy, a więc — w konsekwencji — nie dochodzi do zatrudnienia lub też pojawia się przesłanka do rozwiązania istniejącego stosunku pracy.
Pamiętaj, że jeżeli lekarz stwierdzi, że z powodów zdrowotnych nie możesz wykonywać chociażby jednego z obowiązków na danym stanowisku pracy, to pracodawca może wypowiedzieć Ci umowę o pracę — na szczęście z zachowaniem okresu wypowiedzenia.
Nawet w przypadku istnienia związków zawodowych w danym zakładzie pracy, pracodawca ma obowiązek jedynie skonsultowania zamiaru wypowiedzenia umowy danemu pracownikowi.
Widzisz, że stwierdzenie przeciwwskazania do wykonywania pracy to spory problem zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy. Pracownik nagle staje przed problemem braku zatrudnienia, a pracodawca i tak musi wypłacać wynagrodzenie podczas wypowiedzenia — mimo że pracownik w rzeczywistości nie pracuje, bo nie może.
W związku z tym na pewno zainteresuje Cię informacja, że od orzeczenia lekarskiego możesz się odwołać.
Masz 7 dni na złożenie wniosku o przeprowadzenie kolejnego badania lekarskiego. Wniosek taki złóż bezpośrednio u lekarza medycyny pracy, z którego orzeczeniem się nie zgadzasz. Następnie w ciągu 14 dni zostaniesz skierowany na badanie przeprowadzone w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy. Orzeczenie wydane przez jednostkę wojewódzką jest już ostateczne — czyli nie można się od niego odwołać.
Wiesz już, że badania lekarskie to absolutna podstawa dla każdego pracownika zatrudnionego w ramach umowy o pracę. Zapoznaj się z poniższym zestawieniem najważniejszych informacji w postaci Najczęściej Zadawanych Pytań. 😄
📌 Kiedy należy wykonać wstępne badania lekarskie do pracy?
Badanie lekarskie należy wykonać przed dopuszczeniem pracownika do pracy.
📌 Ile kosztują badania lekarskie do pracy?
Koszt badań lekarskich to ok. 50 zł za wizytę. Jest on pokrywany w całości przez pracodawcę.
📌 Co obejmują wstępne badania lekarskie do pracy?
Wstępne badania lekarskie obejmują przede wszystkim wywiad, badanie ciśnienia czy badanie klatki piersiowej. W zależności od specyfiki stanowiska może pojawić się również konieczność wykonania np. badań okulistycznych, laryngologicznych czy spirometrycznych.
📌 Ile są ważne badania lekarskie do pracy?
Badania lekarskie są ważne tak długo, jak określił to lekarz w orzeczeniu. Mogą to być np. 2 lata (w przypadku pracy na stanowisku, gdzie istnieją czynniki niebezpieczne) czy np. 4 lata przy pracy biurowej.
📌 Co badają badania lekarskie do pracy?
Badania lekarskie do pracy badają ogólną kondycję zdrowotną pacjenta. Przede wszystkim lekarz sprawdza, czy nie istnieją żadne przeciwwskazania do objęcia danego stanowiska — uwzględniając specyfikę konkretnego miejsca pracy.
📌 Jakie badania lekarskie do pracy w szkole?
Do pracy w szkole potrzebne są wstępne badania ogólne, a także badania laryngologiczne, foniatryczne oraz sanitarno-epidemiologiczne.
📌 Kto płaci za badania lekarskie do pracy?
Koszt badań lekarskich pokrywa pracodawca.
📌 Jak wyglądają badania lekarskie do pracy?
Badania lekarskie rozpoczynają się od wywiadu z pacjentem oraz wykonania pomiaru ciśnienia czy odsłuchu klatki piersiowej. Jeżeli praca na danym stanowisku tego wymaga, to pracownik powinien być skierowany także na pozostałe specjalistyczne badania.
Badania lekarskie do pracy mają na celu zweryfikowanie, czy dany zakres obowiązków nie będzie szkodliwy dla Twojego zdrowia. W związku z tym każdy pracownik MUSI je odbyć jeszcze przed dopuszczeniem do pracy.
Gdzie wykonasz te badania?
Jak będą wyglądać?
Ile będą trwać?
Jak długo będą ważne?
To wszystko jest uzależnione od specyfiki danego stanowiska oraz czynników niebezpiecznych występujących w danym miejscu pracy.
Pamiętaj jednak, że kwestia opłacenia badań oraz wyboru placówki, w których je odbędziesz, zawsze leży po stronie pracodawcy. 😄
Gratulacje! Dotarłeś do końca!
To nie powód, aby się rozstawać. Pamiętaj, że w każdej chwili możesz skorzystać z naszego Kreatora CV, za pomocą którego przygotujesz perfekcyjne CV!
